فیستول به هر گونه ارتباط و اتصال غیر طبیعی بین دو بافت یا دو ارگان بدن می گویند.
فیستول مقعدی زمانی ایجاد می شود که غده های درون مقعدی دچار انسداد شوند. با گرفتن این غده ها، ورم هایی ایجاد می شود که می تواند منجر به فیستول بشود.
خونریزی مقعدی، درد، التهاب، سوزش و ورم مقعدی از جمله نشانه های این بیماری هستند. ما در مقاله ی زیر به بررسی این موضوع که فیستول چیست و چگونه درمان می شود؟ می پردازیم.
فیستول کجا تشکیل میشود؟
در مورد این موضوع که فیستول چیست و چه نقاطی را در بدن می تواند درگیر کند؟ باید گفت: در بدن انسان این اتصالات غیر طبیعی می تواند انواع مختلف فیستول را بوجود بیاورد. اما شایع ترین آن ها معمولا در نقاط زیر ایجاد می شود:
- فیستول تنفسی
- فیستول گوش داخلی
- فیستول چشم
- فیستول گوارشی
- فیستول مقعدی
- فیستول سینوسی
- فیستول ادراری تناسلی
- فیستول ماهیچه ای
اما شایع ترین فیستول ها، فیستول مقعدی بوده که از بیماری های نشیمنگاه یا مقعدی به حساب می آید. گفتنی است که این بیماری مقعدی با توجه به نوع ارتباط و محل ایجاد اقسام گوناگونی دارد.
این بیماری با خونریزی و درد زیادی همراه بوده و بیمار می تواند در محل فیستول خود با ترشحاتی خون آلود و چرکی مواجه گردد. در بعضی موارد حتی از سوراخ فیستول نیز مدفوع خارج می شود که می تواند بسیار آزار دهنده باشد.
علت بروز فیستول مقعدی چیست؟
آبسه ی مقعدی در صورت درمان نشدن، می تواند به فیستول مقعدی تبدیل بشود. طوری که تقریبا نیمی از اشخاص مبتلا به آبسه ی مقعدی به فیستول مقعدی دچار خواهند شد. اما در موارد دیگری ممکن است علت خاصی در ایجاد آن موثر باشد. برخی از علل این بیماری عبارتند از:
- ابتلا به بعضی بیماری های جنسی مثل سیفلیس یا کلامیدیا، احتمال بروز فیستول مقعدی را بالا می برد.
- سرطان نیز می تواند زمینه ساز این بیماری باشد.
- بیماری کرون، در یک چهارم مواقع در ابتلا به فیستول موثر است. کرون یک بیماری گوارشی بوده که با علائمی مثل کاهش وزن، دردهای شکمی و تهوع و استفراغ همراه است.
- تغییر شکل سلولی که ناشی از زخم حاصله از تروما و ضربه باشد نیز می تواند منجر به فیستول مقعدی گردد.
فیستول مقعدی چگونه تشخیص داده می شود؟
چنانچه بیمار به فیستول مقعدی دچار شده باشد، پزشک می تواند به راحتی آن را با معاینه ی بالینی و مشاهده ی عینی تشخیص دهد. غالبا فیستول سرباز شده به راحتی از روی پوست قابل تشخیص می باشد. ممکن است در مواقعی به معاینه ی انگشتی مقعد نیاز باشد.
چنانچه پزشکان به فیستول مقعدی شک نمایند، به بیماران خود توصیه می کنند که تست های تشخیصی مثل سونوگرافی، فیستولوگرافی، پروکتوسکوپی، آنوسکوپی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، ماده ی حاجب و سیگموئیدوسکوپی را انجام دهند.
پزشک بعد از تشخیص نوع فیستول، درمورد درمان مناسب بیمار تصمیم گیری خواهد کرد.
انواع فیستول
فیستول مقعدی یک شکل نبوده و با توجه به نوع آن و همچنین بافت هایی که به همدیگر متصلند، ممکن است در نقاط مختلفی بوجود آید. این اتصال می تواند بسیار کوتاه و ساده و یا پیچیده و طولانی باشد. انواع فیستول عبارتند از:
- فیستول اکسترا اسفنکتریک: این فیستول از بخش راست روده آغاز شده و به قسمت پایین ادامه می یابد. گفتنی است که این کانال توسط عضله لواتور به پوست اطراف مقعد می رسد. معمولا این فیستول در اثر بیماری های التهابی مثل آبسه، آپاندیس و کرون بوجود می آید.
- فیستول زیر مخاطی: این فیستول نیز بسیار ساده بوده و به شکل کانالی سطحی از قسمت زیر مخاط عبور می نماید.
- فیستول ترانس اسفنکتریک: این نوع فیستول از میان عضلات خارجی یا داخلی یا از ناحیه پشت مقعد شروع شده و از عضله اسفنکتر خارجی رد می نماید. شکل این فیستول مثل یک U بوده، به همین علت به این فیستول، نعل اسبی نیز گفته می شود.
- فیستول سوپر اسفنکتریک: در این نوع از فیستول، منشا کانال از میان عضلات اسفنکتر خارجی و داخلی شروع شده و به سمت و سوی بالا گسترش می یابد. گفتنی است این کانال از بین عضلات پوبورکتالیس رد شده و با فاصله ی 1 اینچی از مقعد بیمار به سطح پوست انتشار می یابد.
- فیستول اینتر اسفنکتریک: این نوع از فیستول بسیار شایع بوده ، طوری که حدود 70% از بیماران به این نوع فیستول دچار هستند. منشا آن نیز از میان عضلات اسفنکتر خارجی و داخلی مقعد شروع شده، سپس با عبور از عضله اسفنکتر داخلی از نزدیک مقعد بیمار از پوست بیرون می آید. خونریزی، سوزش، درد، خروج ترشحات خون آلود و چرکین، حتی خروج ترشحاتی بدبو از بارزترین نشانه های این نوع از فیستول است.
درمان فیستول
در رابطه با این موضوع که فیستول چیست و درمان فیستول به چه شکل است؟ باید گفت: فیستول با درمان های دارویی درمان پذیر نبوده و تا به حال دارویی برای درمان آن کشف نشده است. اما داروهایی هستند که می توانند علائم و عفونت های این بیماری را مثل درد را بهبود ببخشند.
درمان قطعی فیستول، لیزر و جراحی است. از مزایای لیزر می توان به کاهش چشمگیر خونریزی و درد، قطعی بودن درمان، پیشگیری از عوارض بیماری مثل بی اختیاری اشاره نمود.
مواد غذایی مناسب برای درمان فیستول
توصیه می شود برای بهبود سریع تر و همچنین نتیجه بهتر از یک رژیم غذایی مناسب استفاده نمایید. برخی از این توصیه های تغذیه ای عبارتند از:
- چنانچه به فیستول مقعدی دچار هستید از سزیجات و میوه جات بیشتری استفاده نمایید. بدین وسیله هم به یبوست دچار نمی شوید و هم ایمنی و سلامت بدن شما تضمین می گردد.
- برای کاهش درد فیستول، روزانه بین 8 تا 9 لیوان آب میل نمایید. آب یبوست را برطرف کرده و بدین وسیله می تواند فیستول را تا حد زیادی بهبود ببخشد. همچنین آب می تواند سموم بدنتان را دفع نماید.
- لبنیات، آجیل و حبوبات فراوانی مصرف نمایید. این مواد حاوی املاح و ویتامین های فراوانی بوده که باعث بهبود ایمنی بدنتان می شود.
- پیاز و سیر زیادی مصرف نمایید. پیاز و سیر جزئ انتی بیوتیک های طبیعی شناخته شده و می تواند نقش موثری در کاهش عفونت های فیستول و کاهش نشانه ها و علائم آن داشته باشد.
- در برنامه ی غذایی خود، روغن زیتون بیشتری مصرف نمایید. چرا که این ماده چربی های سالمی دارد و باعث بهبود سیستم گوارشی شما می شود.
- روزانه عسل بیشتری مصرف نمایید. عسل باعث ترمیم زخم های فیستول می شود. روزانه مقداری عسل با آب گرم ترکیب نموده و میل نمایید.
- غذای خود را در وعده های زیادتر و حجم کوچک تر استفاده نمایید. چرا که اگر روده ها برای هضم حجم کوچکتری از غذا را داشته باشند، به ناحیه ی مقعد و روده ها فشار کمتری وارد می شود.
